Borówka wysoka (amerykańska) – smaczny i zdrowy owoc z własnej działki

Warto spożywać borówkę amerykańska ze względu na jej aromatyczny smak i wartości odżywcze. Owoce są bogate w cukry, sole mineralne, witaminy A, B, C, E, K i kwas foliowy, antyoksydanty i błonnik. Składniki zawarte w owocach borówki wzmacniają odporność, zmniejszają ryzyko raka i opóźniają procesy starzenia. Borówka poprawia pamięć i refleks, oddziałuje pozytywnie na krążenie i reguluje poziom złego cholesterolu. Owoce borówki są mało kaloryczne i mają niski indeks glikemiczny. Ze względu na wysoką cenę owoców warto wprowadzić ją do uprawy na działce, tak, aby móc delektować się owocami z własnej uprawy. Tym bardziej, że borówka wysoka dość dobrze czuje się w Polskich warunkach klimatycznych, a dojrzewające nierównomiernie jagody przyniosą owoce z jednej odmiany nawet przez miesiąc.

Doniczkowane rośliny borówki amerykańskiej sadzi się przez cały sezon. Są to zazwyczaj 2-3 letnie krzewy, z pędami o wysokości 30-40 cm i dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym. Rośliny z odkrytym systemem korzeniowym sadzi się wiosną i jesienią. W przypadku jesiennego termin sadzenia należy zabezpieczyć rośliny przed mrozem usypując kopczyk z trocin lub kory sosnowej wokół roślin, tak aby zabezpieczyć podstawę pędów i bryłę korzeniową przed przemarznięciem. Krzewy sadzi się w odstępach między rzędami 2,5 m i 1 m w rzędzie, najlepiej zachowując kierunek sadzenia północno-południowy. Przy sadzeniu należy uzupełnić każdy dołek dla rośliny mieszanką kwaśnego torfu i ziemi ogrodowej. Podczas sadzenia rośliny borówki można zaszczepić szczepionką mikoryzową, dzięki czemu krzewy znacznie łatwiej się przyjmą, a w przyszłości będą lepiej tolerować niedogodne warunki glebowe i okresy suszy.

Borówka wysoka wymaga do uprawy stanowiska słonecznego, ciepłego i zacisznego. Miejsce dla borówki powinno być oddalone od wysokich drzew, które będą nadmiernie zacieniać krzewy i konkurować z nimi o wodę, ale jednocześnie osłonięte przed silnym wiatrem, który zwłaszcza wczesną wiosną może powodować przemarzanie kwiatów.

Do prawidłowego rozwoju i owocowania borówka potrzebuje gleb kwaśnych - najlepiej o pH od 3,8 do 4,8, z wysoką zawartością próchnicy, lekko wilgotnych, przepuszczalnych, zasobnych w składniki pokarmowe. Przed posadzeniem roślin gleby mineralne warto wzbogacić w materię organiczną poprzez przekopanie ich z kwaśnym torfem lub przekompostowaną korą sosnową z trocinami z drzew iglastych. Kwaśny torf mieszamy z ziemią w stosunku 1:1, do głębokości około 30 cm, następnie wokół roślin możemy rozsypać ściółkę leśną iglastą lub trociny sosnowe. Jesienią roku poprzedzającego sadzenie warto zastosować obornik lub ziemię kompostową i dokładnie przekopać je z glebą. Do zakwaszenia gleby można zastosować także siarczan amonu bądź całkowicie wymienić na gotowe podłoże. W trakcie uprawy, aby utrzymać niskie pH gleby każdej wiosny warto nawozić borówki siarczanem amonu i ściółkować kwaśnym torfem lub kompostem.

Borówka ma dość płytki system korzeniowy, dlatego wymaga regularnego podlewania, zwłaszcza podczas majowych suszy i letnich upałów. Do podlewania najlepiej używać deszczówki, gdyż ma lekko kwaśny odczyn. Warto stosować grubą warstwę ściółki, która utrzymuje wilgoć w glebie, zapobiega rozwojowi chwastów i wahaniom temperatury.

Cięcie krzewów borówki jest niezbędne do obfitego owocowania i uzyskania dużych owoców. Przez pierwsze 3 lata po posadzeniu na przełomie zimy i wiosny usuwamy pędy słabe i chore. Młodym krzewom przycina się jedynie końcówki pędów, aby nabrały siły i ładnie się rozkrzewiały. Od czwartego lub piątego roku usuwamy najstarsze pędy rośliny, zostawiając 6-8 pędów głównych. Zostawiamy pędy 2-3 letnie, bo na nich borówka najlepiej owocuje. Usuwa się także pędy zasychające, chore, uszkodzone, cienkie i zagęszczające środek krzewu.

Owoce borówki wysokiej zależnie od odmiany dojrzewają od połowy lipca do początku września warto więc posadzić kilka odmian, aby cieszyć się owocami dłużej. Wielkość i kształt jagód zależy od odmiany i waha się od 1,5 do 2,5 cm średnicy. Owoce w gronie dojrzewają stopniowo. Zbiera się je kilkukrotnie, co 5-7 dni, zawsze tylko dojrzałe jagody. Kwiaty borówki są samopylne – zapylenia dokonują najczęściej pszczoły, ale lepsze efekty przynosi zapylenie krzyżowe pyłkiem innej rośliny. Uprawa kilku odmian na działce zapewni lepsze zapylenie, dłuższe zbiory i większy plon.

Odmiany borówki amerykańskiej dzielmy na:

  • wczesne – dojrzewające od połowy lipca (np. 'Bluetta', 'Bonus', 'Duke', 'Earliblue', 'Patriot', 'Spartan', 'Sunrise'),
  • średnio wczesne – dojrzewające w sierpniu (np. 'Bluecrop', 'Bluegold', 'Blueray', 'Bonifacy', 'Ivanhoe', 'Pink Lemonade', 'Toro') oraz
  • późne – dojrzewające do końca września (np. 'Brigitta', 'Darrow', 'Elizabeth', 'Elliot', 'Lateblue', 'Nelson', 'Rubel').

 

Do najpopularniejszych odmian należą:

  • 'Bluecrop' – od lat jedna z najpopularniejszych odmian; mocno i szybko rosnąca; bardzo smaczna i rodząca dużo owoców; mrozoodporna i odporna na choroby. Nadająca się do uprawy jednoodmianowej.
  • 'Patriot' – odmiana wczesna, wytwarza duże i spłaszczone owoce zebrane w luźnych gronach.
  • 'Brigitta' – borówka późna, krzew nie ma silnego wzrostu i ma tendencję do tworzenia kulistego pokroju; owoce bardzo smaczne, zebrane w ciasne grona.

 

Magdalena Klessa-Kiec
główny specjalista ds. ogrodniczych OZ PZD w Poznaniu