Miesiące zimowe są wolne od prac ogrodowych, ale są dobrym momentem, aby dowiedzieć się czegoś nowego o uprawie roślin. Nowy rok warto zacząć zatem od szkolenia, które dla Instruktorów SSI Okręgu PZD w Poznaniu odbyło się 16 stycznia 2025 r.

Na szkoleniu został przedstawiony temat dotyczący „Monitorowania agrofagów i systemu ochrony roślin w ROD”. Zagadnienie omówił dr hab. Henryk Ratajkiewicz z Katedry Entomologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Potrzeba poszukiwania systemowego sposobu rozwiązania ochrony roślin w ROD jest konieczna ze względu na ilość prowadzonych upraw roślin ogrodniczych na terenie ROD. Długo funkcjonowała sygnalizacja agrofagów prowadzona przez Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu. Pozwalała ona każdemu zainteresowanemu, również działkowcom, na korzystanie z informacji o wylocie szkodników czy pojawieniu się choroby roślin ogrodniczych. Umożliwiało to precyzyjne, w oparciu o faktycznie zagrożenie, stosowanie środków ochrony roślin. IOR sygnalizacji agrofagów jednak zaprzestał. Pojawiły się natomiast komunikaty dotyczące występowania szkodników i chorób roślin ogrodniczych prowadzone przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach. Na stronie internetowej https://hortiochrona.inhort.pl/ publikowane są komunikaty dotyczące występowania w Polsce chorób i szkodników, jednak miejsc, z których zbierana jest informacja o występowaniu agrofagów jest niewiele, dlatego wykład miał zachęcić i przybliżyć Instruktorom SSI możliwość stworzenia systemu sygnalizacji agrofagów w ROD właśnie przez instruktorów. Duże znaczenie na występowanie agrofagów ma bowiem usytuowanie ROD: w mieście, czy poza miastem, w okolicy lasu czy cieku wodnego, itp. Lokalne warunki mogą sprzyjać występowaniu danego szkodnika bądź choroby roślin, stąd najlepszym rozwiązaniem byłoby monitorowanie agrofagów bezpośrednio w danym ROD. Wykładowca zwrócił uwagę na idealne rozwiązania służące bioróżnorodności w ROD, tj. tworzenia biocenoz, szczególnie małych skupisk leśnych.

Drugi temat dotyczył ślimaków w ogrodzie – rozpoznawania gatunków i przeciwdziałania  niszczeniu roślin. Temat przedstawiła dr inż. Monika Jaskulska z Instytutu Ochrony Roślin w  Poznaniu. Przedstawiła najważniejsze grupy ślimaków występujące w uprawach oraz ich cechy służące identyfikacji Okazuje się, że zewnętrzny wygląd nie gwarantuje właściwego rozpoznania gatunku. Precyzyjnej identyfikacji służą narządy płciowe. Niestety niewiele jest sposobów umożliwiających skuteczną walkę ze ślimakami. Ściółkowanie truskawki słomą wręcz sprzyja bytowaniu ślimaków pod ściółką. Zakopywanie ślimaków nie będzie skuteczne bowiem, potrafią przetrwać na dużych głębokościach pod ziemią. Ślimaki wyczuwają pożywienie z odległości 200 m i do pięciu pokoleń zapamiętują genetycznie miejsce żerowania. To wszystko utrudnia pozbycie się ślimaków z działki, a najskuteczniejszym sposobem okazuje się ich wyłapywanie i likwidacja. Stwierdzenie na powierzchni 1 m² sześciu osobników ślimaka wskazuje na duże zagrożenie roślin, a nawet możliwość całkowitego zniszczenia upraw.

Wiele informacji do wykorzystania na działce i w ROD uzyskali Instruktorzy SSI podczas szkolenia. Do przemyślenia system ochrony roślin na terenie ROD i próby jego wdrożenia, co pozwoliłoby na dokładne stosowanie środków ochrony roślin na potrzeby działkowców. Instruktorzy otrzymali literaturę związkową, nasiona, kalendarz biodynamiczny i wydawnictwo UM Poznania dotyczące ekologii i ochrony środowiska.

dr inż. Magdalena Klessa-Kiec
Główny specjalista ds. ogrodniczych
Okręg PZD w Poznaniu