Ostatnia nowelizacja ustawy o ochronie przyrody w zakresie zasad wycinania drzew i krzewów miała miejsce w czerwcu 2017 r. Pomimo, że przepisy obowiązują od prawie trzech lat, to ciągle pojawiają się pytania dotyczące tego, jakie drzewa i krzewy oraz na jakich zasadach można wyciąć na działce w ROD. Powodem jest zmiana użytkowników działek, którzy rozpoczynając przygodę z ogrodnictwem na działce nierzadko spotykają się z problemem, jakim są duże stare drzewa, często posadzone zbyt blisko granic działki.

Czy i kiedy działkowiec potrzebuje urzędowej zgody na wycięcie drzewa lub krzewu?

Działkowiec zgodnie z art. 30 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych jest właścicielem nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce, wykonanych lub nabytych z własnych środków finansowych. Dlatego też właśnie do działkowca należy dbałość o nasadzenia i ewentualne wnioskowanie do właściwych organów o ich usunięcie. To samo dotyczy Zarządu ROD w odniesieniu do nasadzeń rosnących na terenach wspólnych ROD (art. 16 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych).

Zgodnie z nowelizacją ustawy o ochronie przyrody bez zezwolenia można usunąć z działki (lub z terenu ogólnego ROD) drzewa, których obwód pnia na wysokości 5 cm od poziomu gruntu nie przekracza:

• 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
• 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
• 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

• Z działek w ROD bez zezwolenie można także usuwać krzewy stanowiące roślinność pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin. Zezwolenia nie wymaga wycięcia krzewu lub krzewów rosnących w skupisku o powierzchni do 25 m².

• Drzewa owocowe można usuwać bez zezwolenia bez względu na wymiary obwodu pnia oraz wiek drzewa.

Jeśli obwód pnia drzewa przekracza podane wyżej wymiary, należy przed wycięciem złożyć odpowiedni wniosek we właściwym urzędzie i uzyskać zezwolenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.

Zezwolenie na usunięcie krzewów jest wymagane w przypadku usuwania krzewów na terenach pokrytych roślinnością nieurządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków (zadrzewienia naturalne np. w formie krzewów nadwodnych).

Ustawowe i ogrodnicze zasady dotyczące cięcia drzew

Duże drzewa to problem dla użytkowników działek ze względu na niewielką powierzchnię działek w ROD, ale również niebezpieczeństwo dla urządzeń znajdujących się na działce - przede wszystkim altany oraz ograniczoną przez takie drzewa przestrzeń do prowadzenia upraw ogrodniczych i tworzące się konflikty sąsiedzkie.

W znowelizowanej ustawie o ochronie przyrody prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba, że mają na celu:

• usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych
• utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa
• wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywrócenia statyki drzewa – wykonuje się go na podstawie dokumentacji specjalistycznej (w tym fotograficznej), którą przechowuje się przez okres 5 lat od końca roku, w którym wykonano zabieg

Należy pamiętać, że w przypadkach nie ujętych w powyższych sytuacjach usuniecie gałęzi przekraczające 30% korony drzewa stanowi uszkodzenie drzewa, a przekraczające 50% jest zniszczeniem drzewa. Naruszenie tych przepisów skutkuje nałożeniem kary administracyjnej.

Przepisy zawarte w ustawie o ochronie przyrody są zbieżne z zasadami od dawna stosowanymi w ogrodnictwie, zgodnie z którymi w jednym sezonie (jednorazowo) nie należy skracać konarów dorosłych bądź starych drzew więcej niż o 1/3 ich długości. W przypadku bardzo rozrośniętych, starych drzew zabieg taki lepiej rozłożyć na 2-3 sezony, stosując w każdym roku podobną zasadę.

Zbyt drastyczne przycinanie, czy wręcz ogławianie drzew (szczególnie dorosłych) nie tylko narusza przepisy prawa, ale zwyczajnie zaburza równowagę fizjologiczną drzewa i najczęściej prowadzi do jego zamierania w ciągu kilku lat. Ogławianie nie jest zabiegiem pielęgnacyjnym i jest traktowane jako błąd w sztuce ogrodniczej, ponieważ przy formowaniu korony drzewo nie powinno utracić pokroju korony właściwego dla danego gatunku.  

Gdzie działkowiec powinien złożyć wniosek o wycięcie drzewa lub krzewu?

Od 1 stycznia 2016 r. kompetencje w zakresie wydawania zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z terenów nieruchomości będących własnością miasta na prawach powiatu, z wyjątkiem nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu oraz nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, przejął Marszałek Województwa Wielkopolskiego. Formularze wniosków do Urzędu Marszałkowskiego o wycięcie drzew i krzewów z ROD dostępne są TUTAJ.

Link do strony Urzędu Miasta Poznania zawierający formularz wniosku o wycięcie drzewa lub krzewu jest dostepny TUTAJ.

Aktualnie ze względu na epidemię wnioski nie są rozpatrywane!

Magdalena Klessa-Kiec
główny specjalista ds. ogrodniczych OZ PZD w Poznaniu